Tregjet e aksioneve në SHBA pësuan një rënie të fortë të enjten pasi presidenti Donald Trump shpalli tarifa të larta për importet, duke shkaktuar frikë për një recesion në SHBA dhe në mbarë botën.

Rreth 2 trilion dollarë (1.5 trilion £) u fshinë nga Wall Street dhe çmimet e aksioneve në qendrat e tjera financiare në të gjithë globin.

Ekspertët thanë se taksat kufitare gjithëpërfshirëse të Trumpit prej 10% deri në 50% ndaj aleatëve dhe armiqve tradicionalë të SHBA-së, kishin shtuar në mënyrë dramatike rrezikun e një rënieje të madhe globale dhe një recesioni në ekonominë më të madhe në botë.

Duke bërë krahasime me përplasjet e tregut në kulmin e pandemisë së koronavirusit dhe kolapsit financiar të vitit 2008, shitja përfshiu globin, duke bërë që shkëmbimet të bien në Azi dhe Evropë. Indeksi FTSE 100 i Mbretërisë së Bashkuar i kompanive me çipa blu mbylli ditën me 133 pikë, ose 1.5%, në 8,474, pasi pësoi ditën e tij më të keqe që nga gushti.

Kur tregtimi në Nju Jork u hap, indeksi S&P 500 i kompanive kryesore të SHBA-së ra deri në 4.3% në tregtimin e mëngjesit, me fondin e teknologjisë Nasdaq poshtë 5.1%.

Dollari amerikan arriti nivelin më të ulët në gjashtë muaj, duke rënë me rreth 2.2% të enjten në mëngjes, mes një humbjeje në rritje të besimit në një monedhë që më parë konsiderohej më e sigurta në botë për pjesën më të madhe të shekullit të kaluar.

Rënia më e madhe e çmimeve të aksioneve të enjten u rezervua për kompanitë amerikane me zinxhirë të ndërlikuar të furnizimit ndërkombëtar që shtrihen në vendet që Trump po synon me miliarda dollarë taksa të reja kufitare.

Apple, e cila prodhon shumicën e iPhone, tabletave dhe pajisjeve të tjera të saj për tregun amerikan në Kinë, ra me 9.5%, së bashku me rënie të pjerrëta për shumëkombëshe të tjera të mëdha duke përfshirë Microsoft, Nvidia, Dell dhe HP.

Mallrat ranë ndjeshëm, duke përfshirë një rënie prej 7% të çmimeve të naftës, duke reflektuar shqetësimet në rritje mbi perspektivën ekonomike globale.

Tarifat do të bien shumë në disa nga vendet më të varfra në botë, me kombet në Azinë juglindore, duke përfshirë Mianmarin, ndër më të prekurit.

Kamboxhia, ku rreth një në pesë e popullsisë jeton nën kufirin e varfërisë, ishte vendi më i goditur në rajon me një tarifë prej 49%. Vietnami përballet me tarifa 46% dhe Mianmari, i rrëmbyer nga një tërmet shkatërrues dhe vite lufte civile pas një grushti ushtarak të vitit 2021, u godit me 44%.

Analistët paralajmëruan se prodhuesit e veshjeve dhe këpucëve sportive, të cilët mbështeten shumë në prodhimin në Azinë Juglindore, përballen me kosto në rritje, gjë që do të rrisë çmimet për konsumatorët anembanë globit. Çmimet e aksioneve të Nike, Adidas dhe Puma të gjitha ranë ndjeshëm.

Analistët thanë se masat e Trump do të rrisnin tarifën mesatare, ose taksën kufitare, të vendosur nga SHBA-ja në nivelin më të lartë që nga viti 1933, në një zhvillim që kërcënonte ta zhyste SHBA-në në recesion, ndërkohë që do të rriste kostot e jetesës për konsumatorët

Planet e Trump përfshijnë vendosjen e një tarife prej 10% për të gjithë partnerët tregtarë të SHBA-së, pak pas mesnatës së 5 prillit, përpara se të vendosen tarifa më të larta deri në 50% ndaj vendeve duke përfshirë Kinën, Vietnamin dhe BE-në.

Institucioni jopartiak i Fondacionit të Taksave tha se vlerësoi se plani do të përfaqësonte një “rritje të taksave prej 1.8 trilion dollarësh” për konsumatorët amerikanë, gjë që do të bënte që importet të bien me më shumë se një të katërtën, ose 900 miliardë dollarë, në 2025./rtk